Гельминт судлалын лаборатори

Үйл ажиллагааны чиглэл

Дэлхийн хөгжилтэй орнуудын мал эмнэлгийн шинжлэх ухааны чиг хандлагын дагуу мал, амьтны цагаан хорхойтох өвчний үед гельминттэх өвчнийг микроскоп, молекул генетик, ийлдэс судлалын аргаар оношлох, оношийг баталгаажуулах, биологийн арга хэрэглэх, чиглэлийн судалгааг эрчимжүүлэх;

Бүс нутгийн болон дэлхийн жишигт хүрэлцэхүйц зооноз гельминттэй тэмцэх арга технологи боловсруулж, үйлдвэр, үйлчилгээ, зах зээлд нэвтрүүлэх.

• Мал амьтны гельминттэх өвчнийг микроскоп, молекул генетик, ийлдэс судлалын аргаар оношлох, оношийг баталгаажуулах
• Гельминтийн өндөг, авгалдайг өсгөвөрлөх, зүйлийн бүрэлдэхүүнийг тодорхойлох
• Гельминтийн халдварын эрчимжил, гарах эрсдлийг үнэлэх, тэмцэх аргын математик загварчлалыг гаргах
• Гельминтийн эсрэг эм, бэлдмэлийг туршин гаргах
• Гельминтийн халдвараас урьдчилан сэргийлэх вакцин боловсруулах
• Оношлуур, вакцины технологийг боловсруулж, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх

Төслүүд

• "Хачиг, шавж, тэдгээрээр дамждаг өвчинтэй тэмцэх, сэргийлэх биологийн болон химийн арга" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (1994-1996)
• "Малын гадна шимэгчтэй тэмцэх химийн ба биологийн арга" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (1997-2000)
• Малын гадна шимэгчтэй тэмцэх, сэргийлэх шинэ арга, биобэлдмэлийн технологи боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Д. Мэнджаргал (1997-2000)
• "Мал, амьтны гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд магадлан шинжилгээ хийх арга, технологи" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (2000- 2004)
• Малын гадна шимэгчтэй тэмцэх, сэргийлэх шинэ арга, биобэлдмэлийн технологи боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Д. Мэнджаргал (2000-2003)
• "Малыг халдваргүй өвчнөөс эрүүлжүүлж, ашиг шимийг нэмэгдүүлэх эм, бэлдмэлийн технологи" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (2004-2006)
• "Мал, амьтдын цагаан хорхойтохөвчинтэй тэмцэх биологийн арга боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (2004-2007)
• "Монгол адууны ингибин дааврын судалгаа" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: М. Төмөржав (2005-2008)
• "Мал, амьтны вируст өвчнийг оношлох сэргийлэх арга" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (2006-2008)
• "Махны чанар, аюулгүй байдлын зарим судалгаа" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Б. Бямбаа (2008-2010)
• "Мал, амьтны зарим вируст өвчнүүдтэй тэмцэх арга хэмжээг боловсронгуй болгох" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Г. Батцэцэг (2010-2011)
• "Шинээр болон дахин сэргэж буй мал, амьтны халдварт өвчний тандалт, тархвар судлал, эрт сэрэмжлүүлэх хариу арга хэмжээний судалгаа" "Зарим мал, амьтны махны төрлийг ялган таних ДНХ оношлогоо технологи шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Р. Одбилэг (2011-2013)
• "Мал, амьтанд шинээр болон дахин сэргэж буй халдварт өвчний тандалт, тархвар судлал, эрт сэрэмжлүүлэх, хариу арга хэмжээний судалгаа" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2012-2016)
• "Нүцгэн ортууз (Oxytropis glabra) дахь эндофит мөөгөнцрийн судалгаа" онолын суурь судалгааны төсөл, Удирдагч: Ж. Эрдэнэбаатар (2013-2015)
• "Рекомбинант плазмид ашиглан галзуу өвчний оношлуур бэлтгэх" инновацийн төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2014-2015)
• "’Монгол үхэр, хонины гельминтийн халдварт тэсвэртэй генийн судалгаа" онолын суурь судалгааны төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2014-2017)
• "Шүлхий өвчнөөс сэргийлэх вакцины технологи, ариутгал, алдваргүйтгэлийн цогц арга хэмжээ" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: П. Нямдаваа (2014-2016)
• "Мал, амьтны зарим вируст өвчний (үхрийн лейкоз, үхрийн вируст диарей, адууны халдварт цус багадах, маеди-висна) үүсгэгчийн судалгаа" онолын суурь судалгааны төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2015-2017)
• "Монгол оронд үржүүлж байгаа цөөрмийн загасны эрүүл ахуй, аюулгүй байдлын эрсдлийг хянах технологи боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2016-2018)
• "МЕРС короновирусын тархалтын судалгаа" онолын суурь судалгааны төсөл, Удирдагч: З. Батсүх (2016-2017)
• "Implementing Early Diagnosis and Rapid Control of Transboundary Animal Diseases, Including Foot-and-Mouth disease (FMD) and Peste des Petits Ruminants (PPR)" гадаад хамтын ажиллагааны төсөл, Удирдагч: Д. Тэмүүлэн (2016-2016)
• "Ховд аймгийн хүн, мал, амьтны бэтэг өвчний судалгаа" гадаад хамтын ажиллагааны төсөл, Удирдагч: Г. Батцэцэг (2016-2018)
• "Зооноз гельминт, эгэл биетнээр үүсдэг өвчинтэй тэмцэх дэвшилтэт арга боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Д. Тэмүүлэн (2016-2018)
• "Хонины цэцэг, адууны томуу, үхэр, хонины цусан халдварт, мал, амьтны шинээр болон дахин сэргэж буй зарим вируст өвчнийг оношлох, сэргийлэх бэлдмэлийн шинэ технологи боловсруулах" шинжлэх ухаан технологийн төсөл, Удирдагч: Г. Батцэцэг (2018-2019)
• "Монгол тэмээ (Camelus bactrianus)-ний кокцидиозын молекул, эпидемиологийн судалгаа" гадаад хамтын ажиллагааны төсөл, Удирдагч: С. Лхагвацэрэн (2018-2020)
• "Малын гаралтай түүхий эд, хүнсний бүтээгдэхүүн, тэдгээрийн орчны зарим мөөгөнцрийн судалгаа" онолын суурь судалгааны төсөл, Удирдагч: Н. Цогбадрах (2019-2020)

Судлаачид

2014 оны байдлаар тус лаборатори нь профессор, шинжлэх ухааны доктор 1, МЭ-ийн ухааны боловсролын доктор 1, докторант 1, магистр 1. баклавер 1 нийт 5 хүний бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байна. Лабораторийн эрдэм шинжилгээний ажилчид Япон, Солонгос, Австра, Герман, Малайз, Филиппин зэрэг орнуудад магистр, докторын зэрэг хамгаалсан болон урт, богино хугацааны сургалтанд хамрагдаж, олон улсын хурал, зөвлөгөөнд оролцох зэргээр нарийн мэргэшсэн хүний нөөцтэй.

• З. Батсүх, Профессор, Доктор (ScD), лабораторийн эрхлэгч, Эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан,
• С. Гантуяа, Доктор (PhD), Эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан
• С. Лхагвацэрэн, Доктор (PhD), Эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан
• Ц. Мөнхжаргал, Доктор (PhD), Эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан
• Б. Чинчулуун, Доктор (PhD), Эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан

Түүхэн замнал

• 1931 онд тэр үеийн ЗХУ-ын судлаачид болох М. С. Самышкин, П. Т. Лебедев нар эхинококк, финнозыг монгол үхэрт оношлосноор гельминтологийн судалгааны эхлэл нь тавигджээ.
• 1961онд МААЭШХ байгуулагдахад Паразит судлалын тасаг нээн ажиллуулсан нь одоогийн Гельминт судлалын лаборатори ба Хачиг, шавж, эгэл биетэн судлалын лабораторийн үйл ажиллагааны эхэлсэн.
• 1972 оноос эхлэн МЭХ-ийн Гельминт судлалын лаборатори бие даасан байдлаар байгуулагдсанаас хойш одоо хүртэл судалгаагаа өргөжүүлэн ажиллаж байна